Saturday, February 2, 2008

Manaih Bituunii Oroi Huushuur Hiij Bituurdeg

Tsagaan sar boloh gej baina hun bolgon beldeed ih zavgui baigaa baigaa. Tiimees hun bolgony meddeg buuz yaj hiihiig bicheltei bish harin tsagaan saraar manai ger yuu hiideg tuhai bichsen ni arai iluu sonirholtoi baih bolov uu. Manai eej Govi-Altainh, aav maani Bayanhongoriinh bilee. Manaih tsagaan saraar busdyn adil uutsaa tavin, heviin boovooroo tavgaa zasaj, buuzaa jignedeg. Harin bituunii odor manaih bolon manai torol torogsod yalanguya manai aavyn taliinh huushuur hiij bituurtsgeedeg yum. Ene bas ih sonin zarim nutgiinh tegdeggui gesen. Bi l bolson hoino yagaad gej hunii amyg tataj changaaj baidgyn huvid emeegeesee yagaad huuhsuur hiideg talaar asuugaad l avsan daa. Emee bolon manai avga ah maani tailbarlahdaa huushuuraa bituunii mahaar hiih yostoi gene. Aduuny mah gej helehees tseerlen bituunii mah gej yaridag bilee. Uchir ni mori gantsaaraa tavan hoshuu mal dotroos bituu tuuriatai, hevdeggui amitan. Er ni aduuny mah haluun chanaryn mah gedeg bogood bas em boldog shuu. Suuliin uyed Japan metiin ornuud manai ornoos aduuny mah exportloj baisan odoo heveeree baih gej bodoj baina. Odoo ch tegeed zarim humuus aduunii mah idej chadahgui geed huushuuraa hamaagui honi, uheriin mahaar hiideg bolson doo. Bituunii odor buyuu ter jiliin hamgiin suuliin odor bituunii shono ni tuner haranhui baidag bogood albin chotgoruud tsuglarah uchir huushuur hiij, hinshuu hyarvas gargan, tedgeer albin chotgoriig hooj baina gej uzdeg. Hinshuu bolon utaa ni ad chotgoriig hoon gargaj, end tend baigaa ongorhoi tsoorhoig boglodog uchirtai gej yaridag bilee. Tiimees hinshuu gargah yostoi gedeg utgaar bas huushuur hiideg negen zanshil bainaa. Tsagaan saraar manaid irdeg humuus manaihyg huushuur hiidgiig meddeg bilee. Zarim ni bur buuz idehgui huushuur idie geed tsaind hiigeed esvel halaaj iddeg. Bas neg bodlyn zugeer tertei tergui daraagiin odruudees ni uidtalaa buuz idehees tiim biz dee.
Heden jiliin omno bituunii enehuu yanz buriin zan zanshil yarij baigaad bas budaatai shol hiideg gej manai ber egchiin hamt ajilladag egch yarij bilee. Bi bolson hoino yahav dee. Huushuur, buuz, budaatai shol bugdiig ni hiigeed orhison doo ter jil. Manai aaviin duu ni ail bolgon huushuur hiigeed geed gomdollodog uchir manaih suuliin uyed buuz, huushuur hoyulangiin hiideg bolson doo. Harin budaatai sholiig bi l 2 udaa hiisen baih. Huushuuriin huvid tsagaan saraar manaid huushuur ideh gej irdeg humuus baidag. Ineedtei baigaa biz. Tegeed ted huuhsuuraa idchiheed, belgee avaad za tsagaan sar saihan bolloo hemeedeg.
Bituunii odor manaih tsagaalgaa hiin, tavgaa zasan, huushuuraa hairan, horshuuddee taraaj bituulne dee. Mon chanasan tolgoigoo gurgaldaigaar (hoshnogo gej helehees tseerlej baigaa yum. Mon arai soyoltoi helleg geh uu dee.) ni oroon amand ni bolon ongorhoi gesen bolgonyg shar tos yumuu tsagaan tosoor boglon burhniihaa urd esvel hoimortoo tavina. Daraa ni totgon deeree buyu haalganyhaa deer hadgaa gurvan mos esvel tsasaar daruulan tavidag bilee. Bituunii shono Lham burhan (Mori unasan emegtei burhan) zalarch irdeg gej emee maani yaridag. Geriin ezen uutsaa tavij, buuz huushuuraaraa chimeglen uutsaan hondoj avan bituulne dee. Shiniin negnii ogloo honinyhoo tolgoigoo malgaigaa omsoj, hormoigoo devsej baigaad ger buliin buh gishuud oroltson zaadag bogood ideeniihee deejees avan uul usandaa orgon zolgodog doo. Ingej tolgoi zaasnaaraa buh l zasal boldog gej emee maani yaridagsan. Manaih ingej bituurch shineldeg bilee.

Manaid bituund irj, huushuur idej bituureerei. Magadgui ene jiliin tsagaan tsaraar huushuur hiij bituurch bolno shuu dee. Yaagaad bolohgui gej? Albin chotgoroo hoon gargaj, haalga savaa bituulen, saihan huushuur iden bituurehed bur ch sonin yum bish uu.

3 comments:

Anonymous said...

saihan ulamjlal baina, aduuni mah ch goe amttai shu, bi durtai. Nadad tsagaan tosnii heregleeg helj ogch tuslaach? Sayahan Mongol yavaad irehed ber egch dotroo eezgiitei, amtalsan tsagaan tos ogson yum. Haaya gargaj jaahan amsahaas ooroor yaj hereglehee meddeggui ee, hadgalaad baival muudchih baih daa.

Anonymous said...

neeree tanaih huushuuraa tusgai joroor hiideggui biz? jaahan baihad nagatsiindaa ochihoor aimar amttai huushuur hiideg baij bilee, guril ni dandaa neg tiim hovsgor goe boldog baisan. bi lav oor aild, bas internet deer, guanzand ch tiim huushuur harj baisangui. daanch yaj hiidgiig ni saya Mongol yavahdaa hurtel asuuhaa martaj. Bi ooroo end huushuur hiij uzseen, guril ni nuhgui mortloo erguuleheer hagaraad bailee. Yaval hagardaggui huushuur hiih ve? Gal ni het haluun esvel guril ni bur zoolhon nyaltsgai baih estoi yu? Zovlogoo ogvol bayarlana shu.

Blog deeree hoolnii tuhai bichsen chini ih taalagdlaa. Ene torlooroo dagnaval goe baihaa. Amjilt husye!

Anonymous said...

Ug ni tsagaan sariin bityyn shiniin 1 nd hinshyy gargadaggyi gejil sonsoj bsan sonin l ulamjilal bna